JBF-methode: Toets je businessmodel op een bierviltje

Wanneer je een idee hebt voor nieuwe bedrijvigheid dan is het van cruciaal belang om snel te ontdekken of het idee verdere uitwerking verdiend. Één van de aspecten waar een idee op getest dient te worden is de financiële levensvatbaarheid van het beoogde businessmodel. Hier zie ik het in de praktijk, met name bij startups vaak misgaan. Er worden wat post-its geplakt op een Business Model Canvas en vaak stopt men bij het algemene plaatje. Breng hier verandering, toets je businessmodel vooraf op een bierviltje!

”Een startup zonder werkend businessmodel, zal als een nachtkaars doven”

Wat er vaak misgaat bij startups is dat er te veel de focus gelegd wordt op het ontwikkelen van het aanbod in plaats van het businessmodel. Terwijl het businessmodel uiteindelijk de kritische succesfactor is van ieder bedrijf. Een businessmodel vertaalt ideeën namelijk in waarde. Hoe goed een bedrijf een businessmodel uit weet te voeren bepaald het succes van een bedrijf. Het vinden en implementeren van het juiste businessmodel is het verschil tussen enkel waarde creëren en daadwerkelijk waarde oogsten. De mate waarin een organisatie waarde weet te oogsten is de ‘graadmeter’ van een commercieel bedrijf. Bottomline gaat het om het genereren van pecunia, en de geldkraan moet niet druppelen maar rijkelijk vloeien. Het is dan ook belangrijk om bij het toepassen van het Business Model Canvas de diepte in te gaan en niet te stoppen bij een eerste ‘’servetschets’’ zonder cijfermatige onderbouwing.

Waardecreatie is de kern en is de scheppende voorwaarde voor een succesvol businessmodel

Een kleine kanttekening die ik hierbij moet maken. Waardecreatie vormt de kern van iedere onderneming. Fit realiseren in het Waarde Propositie Canvas is een vereiste om een businessmodel met succes uit te voeren. Wordt er onvoldoende of geen waarde gecreëerd dan is het onmogelijk om het idee door te vertalen naar een ‘’schaalbaar en herhaalbaar’’ businessmodel. Wel is het zo dat voordat je middelen in een idee gaat investeren het businessmodel minstens op papier moet werken. Als het geschetste plan in het Business Model Canvas niet werkt, dan doet die dat in het echt namelijk ook niet.

Hoe kan je snel ontdekken of de schets in het Business Model Canvas verdere uitwerking verdiend?

Om de potentie van een businessmodel in te schatten is het niet nodig om hele uitgebreide financiële projecties te maken. Een snelle en ruwe berekening is vaak meer dan voldoende in een vroege fase. In deze blog staan we stil bij 1 manier om dit te doen, de JBF-methode. Dit is een eenvoudige methode om het plan op het Business Model Canvas door te rekenen en te toetsen op de financiële levensvatbaarheid. Naast deze manier zijn er diverse andere methodes waarmee je een businessmodel kan toetsen.

De JBF-methode: Het beoogde Business Model Canvas snel testen

Deze methode is goed toe te passen in situaties waarbij er weinig marktinformatie voor handen is. De ‘’Jan Boeren Fluit Methode’’ gaat om het maken van een simpel rekensommetje waarbij je logisch redeneert. De benaming van deze manier heb ik overgenomen van mijn bedrijfseconomie leraar van mijn studententijd. Naast dat deze meneer op een bevlogen manier zijn vak doceerde, gaf hij ook andere levenslessen mee zoals het belang van logisch redeneren.

1. Bepaal je minimumcriteria voor succes

Hierbij gaat het over het stellen van een jaarlijks inkomstendoel. Wat is het resultaat wat je minimaal moet bereiken om de exercitie de moeite waard te maken? Hoe je tot het succescriteria komt, is helemaal aan jou. Als je bijvoorbeeld een startupfounder bent dan kan je kijken naar wat je maandelijks minimaal nodig hebt om comfortabel te leven en een buffertje op te bouwen. Gaat het om een startupproject binnen een bedrijf dan is het mogelijk slim om het gewenste ROI als uitgangspunt te nemen.

2. Schat de kosten en de opbrengsten

Maak eenvoudige rekensommetjes. Som de kosten en de gewenste opbrengsten op. Bestudeer het Business Model Canvas en wijs kosten toe aan de zaken die in de verschillende bouwstenen van het canvas vermeld staan. Begin bij de klantkant (rechterzijde). Maak een schatting van hoeveel orders (in €) en klanten er nodig zijn om het geschetste businessmodel te laten werken. In dit gedeelte zal je erachter komen dat informatie van veel onderdelen in het Business Model Canvas ontbreekt. Je weet bijv. nog niet hoeveel marketingkosten er nodig zijn om 1 klant binnen te halen, de exacte kostprijs en welke prijs klanten echt voor het aanbod betalen.
Maak hier aannames, maar wel onderbouwde aannames. Verricht wat globaal marktonderzoek en toets je beoogde prijsstelling door onderzoek te doen naar concurrerend aanbod (In de brede zin van het woord) en te praten met potentiële klanten.

3. Goochel met cijfers

Zorg dat het eenvoudige sommetje op basis van aannames klopt en jij en je team erin geloven dat het geschetste plaatje wel eens dicht bij de waarheid zou kunnen liggen. Als er meerdere Business Model Canvassen gemaakt zijn, dan is het aan te raden om meerdere businessmodel-opties door te rekenen. Maak diverse scenario’s (Best, middle, worse) en verander de prijsstelling en zie wat daar de impact van is op je business. Het gegoochel met cijfers kan je inzicht opleveren in welke (kleine) veranderingen een grote invloed uitoefenen op het resultaat.

Lezen is goed, actie is beter

Ga aan de slag met de JBF-methode en toets de potentie van jouw idee op een bierviltje.